Een van de manieren om een beeld van de verkeers(on)veiligheid in Zuid-Holland te krijgen is door de ontwikkeling van de ongevallenstatistieken van de afgelopen periode te analyseren. (zie hiervoor de factsheet verkeersveiligheid – ongevallen). Deze objectieve informatie geeft slechts een deel van het beeld weer. Belangrijk is ook te weten welk verkeersgedrag gerelateerd is aan de ongevallen. Wil men namelijk een effectieve aanpak van de verkeersonveiligheid, dus een effectief verkeersveiligheidsbeleid gecombineerd met verkeersveiligheidsmaatregelen, dan speelt onder andere die informatie een belangrijke rol. Het verkeersgedrag van de verkeersdeelnemer kan op verschillende manieren gemeten worden. Het kan objectief gemeten worden, door bijvoorbeeld de snelheid die op de verschillende typen weg gereden wordt te meten, door het houden van alcoholcontroles of door controles op het gebruik van fietsverlichting. Belangrijk zo niet belangrijker is het motief van de verkeersdeelnemers zelf voor het getoonde gedrag en de kennis en meningen die zij daarover hebben.Om meer inzicht te krijgen in het verkeersgedrag, wordt elke twee jaar het Periodiek Regionaal Onderzoek Verkeersveiligheid Zuid-Holland (PROV) uitgevoerd. Hierin staat centraal het zelfgerapporteerde verkeersveiligheidsgedrag van verkeersdeelnemers van 15 jaar en ouder. De thema’s waarover de verkeersdeelnemers worden geïnterviewd zijn onder andere snelheid, alcohol, drugs en medicijnen, gordelgebruik, fiets en e-bike en het gebruik van social media. De resultaten van de rapportage hebben betrekking op het gehele grondgebied van Zuid-Holland en op de afzonderlijke regio’s. Meer over de opzet en achtergrond van het onderzoek is te vinden in de bijgevoegde rapportage (PROV 2018). In deze factsheet zal ingezoomd worden op het thema snelheid en het thema pakkans en verkeerscontroles.
Thema Snelheid
Snelheid is één van de basis risicofactoren in het verkeer en is bij bijna alle ongevallen een belangrijke factor. Zo kan de snelheid de kans op een ongeval groter maken en is de snelheid van invloed op de ernst van het ongeval.
Kennis over de rijsnelheden, die door de verkeersdeelnemers op de verschillende wegtypen worden gevoerd, is belangrijke input voor het nemen van verkeersveiligheidsmaatregelen.
Opvallend is de daling van het percentage automobilisten dat op autosnelwegen, met een limiet van 120 km/uur, de limiet overschrijdt. Na een stijging tussen 2009 en 2013 naar 46% is het aantal overtreders in 2015 gedaald naar 24% en in 2018 nog verder naar 22%. Op autosnelwegen, met een limiet van 100 km/uur, is ook sprake van een daling. Maar daar ligt het aantal snelheidsovertreders wel hoger, namelijk 32%. Na de autosnelwegen zijn het de wegen buiten de bebouwde kom, met een snelheidslimiet van 60 km/uur, waar vaak de limiet wordt overschreden: 32% geeft aan hier onder normale omstandigheden te hard te rijden.
Op 130 km/uur wegen is het percentage snelheidsovertreders in 2018 het laagst (17%) wel moet daarbij opgemerkt worden dat dit een relatief beperkt aantal wegen betreft. Na de 130 km/uur wegen zijn de 50 km/uur wegen het type waar het percentage snelheidsovertreders in 2018 laag is (20%).
Het percentage overtreders van de maximumsnelheid verschilt per leeftijdsgroep. Op bijna alle wegtypen rijden 18-24 jarigen en 25-60 jarigen vaker te hard dan 60-plussers. Dit geldt alleen niet voor wegen binnen de bebouwde kom met een snelheidslimiet van 30 km/uur, daar rijden 60-plusser het vaakst te hard. Deze resultaten komen redelijk overeen met de mate waarin deze leeftijdsgroepen overschrijding van de maximumsnelheid gevaarlijk vinden.
Opvallend is dat automobilisten van 60 jaar en ouder het (zeer) gevaarlijk vinden om binnen de bebouwde kom harder dan de maximumsnelheid te rijden (98%), maar dat dat niet blijkt uit het rijgedrag van deze leeftijdsgroep voor de 30 km/uur wegen.
gevaar overschrijden snelheidslimiet buiten de bebouwde kom
70% (2015) / 84% (2018)
78% (2015) / 79% (2018)
91% (2015) / 92% (2018)
gevaar overschrijden snelheidslimiet binnen de bebouwde kom
92% (2015) / 93% (2018)
96% (2015) / 96% (2018)
97% (2015 / 98% (2018)
Het tabblad snelheidsovertreders per regio geeft inzicht in de snelheidsovertreders per regio en per wegtype.
Autosnelwegen met een limiet van 120 km/uur: Opvallend is de sterke daling in alle regio’s tussen 2013 en 2015. Voor 2018 komen de percentages grotendeels overeen met 2015. Alleen op Goeree-Overflakkee , van 20% naar 24% en in Holland-Rijnland van 17% naar 20% zijn grotere verschillen zichtbaar.
Autosnelwegen met een limiet van 100 km/uur: In 2018 worden in alle regio’s hogere of gelijke percentages gerapporteerd. Op Goeree-Overflakkee is het percentage met 25% het hoogst. Het laagste percentage overtreders bevindt zich in de regio Hoekse Waard.
60 km/uur wegen buiten de bebouwde kom: In de regio Goeree-Overflakkee zijn er ten opzichte van Zuid-Holland als geheel, significant meer overtreders op 60 km-wegen (resp. 46% en 32%).
30 km/uur wegen binnen de bebouwde kom: In de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (38%) zijn er ten opzichte van 2015 (49%) fors minder overtreders in 30 km-gebieden. Daarentegen is het aantal overtreders in Midden-Holland sterk gestegen van 31% naar 38%. Op Goeree-Overflakkee is op dit type weg het aantal overtreders sterk gedaald van 41% naar 29%.
Thema Pakkans en Verkeerscontroles
Hoe denken de ondervraagde verkeersdeelnemers over de kans dat zij bekeurd kunnen worden voor het overschrijden van gestelde normen voor bijvoorbeeld het gebruik van alcohol in het verkeer? Wat vinden de ondervraagde verkeersdeelnemers van verkeerscontroles voor alcohol, snelheid en medicijngebruik? Deze vragen komen in het volgende deel aanbod. Alvorens in te gaan op de omvang van de pakkans eerst voor de volledigheid een beeld van het rijden onder invloed in Zuid-Holland. Het percentage automobilisten dat aangeeft wel eens onder invloed van alcohol te rijden is in de jaren 2011, 2013 en 2015 op een zelfde niveau gebleven, respectievelijk op 6%, 5% en 5%. In 2018 is dit gedaald naar 4% in Zuid-Holland
In de verschillende regio’s ligt het percentage automobilisten dat aangeeft wel eens onder invloed van alcohol te rijden in 2018 lager als in 2015. De vraag is nu hoe groot de ondervraagde automobilisten de kans achten dat zij betrapt worden op het rijden onder invloed. In alle regio’s en in Zuid-Holland totaal, schatten de automobilisten deze kans laag in en in 2018 weer lager als in de voorgaande onderzoeken. Uitzondering is Goeree-Overflakkee daar is de pakkans gestegen van 13% naar 17% wat nog steeds laag is.
Wanneer vervolgens naar het belang van verkeerscontroles wordt gevraagd blijkt dat men een controle op alcoholgebruik het meest belangrijk vindt, gevolgd door het controleren van het rijden door rood licht. Fietsverlichting krijgt ook een ruime 8. Relatief gezien wordt het minste belang gehecht aan controles op de maximumsnelheid en het gebruik van de autogordel.
Daarbij vinden de ondervraagden dat verkeerscontroles ten goede komen aan de verkeersveiligheid. Het controleren op alcoholgebruik (98%) scoort hierbij het hoogst gevolgd door, door rood rijden (95%). Vier vijfde is dat van mening over controles op de maximumsnelheid (82%). Voor het gebruik van de autogordel is dit draagvlak met 62% een stuk lager.
