Recreatie in natuurgebieden

De meeste natuurgebieden en landgoederen in Zuid-Holland zijn opengesteld voor het publiek. Maar niet altijd en overal. Er kunnen redenen zijn om de openstelling te beperken, bijvoorbeeld vanwege de veiligheid voor de recreant of vanwege natuurwetenschappelijke redenen. Denk bijvoorbeeld aan kwetsbare veenmosrietlanden of kleine natuurgebieden, waar populaties wilde dieren extra kwetsbaar zijn. Ook in gebieden met veel weidevogels zijn er tijdens het broedseizoen meestal beperkingen nodig,

om de vogels zo min mogelijk te verstoren. Terreinbeheerders geven aan dat circa 90% van de natuurgebieden in Zuid-Holland is opengesteld voor het publiek. Daar waar een gebied wel is afgesloten probeeert de terreinbeheerder met bijvoorbeeld een kijkscherm of kijkhut het gebied wel beleefbaar te maken zonder dat dit een verstorend effect heeft. Enkele voorbeelden van recreatieonderzoek in natuurgebieden zijn hieronder weergegeven.

Het eiland Tiengemeten leent zich uitstekend voor recreatieonderzoek, omdat het gebied uitsluitend per boot te bereiken is; tijdens de overtocht kunnen bezoekers gemakkelijk worden geteld en ondervraagd. Uit het klanttevredenheidsondezoek 2011/2012 van Natuurmonumenten blijkt, dat het totale bezoek aan het eiland een 8 als waardering krijgt. Driekwart van de bezoekers is zeker van plan nog een keer het gebied te bezoeken. Ook wordt gevraagd naar verblijfsduur, gezelschap en verwachtingen. Natuurmonumenten verwacht dat het jaarlijks aantal bezoekers zal 

groeien van 35.000 (in 2010) naar zo’n 65.000 (in 2022). Overigens mèt behoud van de kernkwaliteiten van het gebied voor mens en dier. In 2014 en 2015 hebben respectievelijk 52.000 en 42.000 mensen het gebied bezocht.

De resultaten van het klanttevredenheidsonderzoek 2016 worden begin 2017 verwacht, maar het is al wel duidelijk dat de bezoekersaantallen weer behoorlijk zullen toenemen ten opzichte van voorgaande jaren.

Staatbosbeheer heeft in de periode 2014-2015 onderzoek laten doen naar recreatiebezoek in 24 terreinen in de omgeving van Den Haag. Hiervan zijn 10 gebieden in beheer bij Staatsbosbeheer. Per gebied is inzicht gegeven in de unieke bezoekersaantallen, profiel van de bezoeker, ondernomen activiteiten, bezoekfrequentie en herkomst. 

Het aantal unieke bezoekers in de natuurterreinen Malieveld en Noordwijk lag op meer dan 1 miljoen per jaar. Op het Malieveld heeft dat voor een belangrijk deel te maken met gehouden evenementen (54% van de bezoekers), bij Noordwijk is wandelen de meest ondernomen activiteit (58% van de bezoekers). 

Onderzoek van Alterra naar recreatie in Natura 2000 gebieden laat zien dat het effect van de meeste invloeden van recreatie op de meeste natuurwaarden lastig meetbaar is, relatief klein en vooral lokaal van aard. Alleen het effect van verstoring door aanwezigheid van recreanten op zoogdieren en vogels kan groot zijn, vanwege het grote 

aantal interacties en de relatief grote afstand waarover het optreedt. Verstoring kan optreden zonder dat de recreant het doorheeft. Dit kan zich uiten in lagere dichtheden of een minder succesvolle voortplanting. Verstoring op het niveau van het individu is moeilijk te vertalen naar het effect op populatieniveau.